Alzheimer Hastalığı Nedir?
Alzheimer hastalığı, beynin zamanla hasar gördüğü ve hafıza, düşünme, öğrenme gibi zihinsel süreçlerin yavaş yavaş bozulduğu ilerleyici bir demans türüdür. Genellikle ileri yaşlarda görülse de, nadiren 65 yaş altı kişilerde de ortaya çıkabilir. Unutkanlıkla başlayan süreç, ilerleyen dönemlerde kişinin günlük işlerini yapmasını zorlaştıracak kadar ağırlaşabilir.
Alzheimer Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Alzheimer belirtileri genellikle yavaş başlar ve yıllar içinde artarak devam eder. En sık görülen belirtiler şunlardır:
1. Unutkanlık ve Hafıza Problemleri
-
Son konuşmaları, randevuları, alınan eşyaları sık sık unutma
-
Aynı soruyu tekrar tekrar sorma
-
Yeni öğrendiği bilgileri kısa sürede hatırlayamama
2. Günlük İşleri Yapmada Zorlanma
-
Daha önce kolayca yaptığı yemek, alışveriş, fatura ödeme gibi işlerde zorlanma
-
Evden çıkınca yolu karıştırma, adres bulamama
3. Dil ve Konuşma Sorunları
-
Konuşma sırasında kelime bulmakta zorlanma
-
Cümle kurarken takılma, yanlış kelimeler kullanma
4. Karar Verme ve Dikkat Problemleri
-
Para kullanma, hesap yapma gibi konularda zorlanma
-
Aynı eşyaları tekrar tekrar alma
-
Dikkatini toplamakta güçlük çekme
5. Kişilik ve Davranış Değişiklikleri
-
Ani sinirlenme, huzursuzluk, şüphecilik
-
İçine kapanma, sosyal ortamlardan uzaklaşma
-
Daha önce keyif aldığı aktivitelerden vazgeçme
Bu belirtilerin tamamı başka hastalıklarda da görülebileceği için, kesin tanı için mutlaka bir nöroloji uzmanına başvurmak gerekir.
Alzheimer Hastalığı Neden Olur?
Alzheimer nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, birçok faktörün rol oynadığı düşünülür:
-
İleri yaş: 65 yaş sonrası risk belirgin şekilde artar.
-
Genetik yatkınlık: Ailede Alzheimer öyküsü olması riski yükseltebilir.
-
Beyindeki değişiklikler: Sinir hücreleri arasındaki iletişimi bozan protein birikimleri (beta-amiloid, tau proteinleri) önemli rol oynar.
-
Damar sağlığı problemleri: Yüksek tansiyon, diyabet, kolesterol gibi sorunlar beyin damarlarını da etkileyebilir.
-
Yaşam tarzı faktörleri: Hareketsizlik, sigara, sağlıksız beslenme, uykusuzluk, kronik stres gibi etkenler riski artırabilir.
Hiçbir risk faktörü olmadan da Alzheimer hastalığı ortaya çıkabileceği unutulmamalıdır.
Alzheimer İçin Erken Tanı Neden Önemli?
Alzheimer hastalığı tamamen durdurulabilen bir hastalık olmasa da, erken tanı süreci çok daha yönetilebilir hâle getirir:
-
Uygun ilaç tedavileriyle unutkanlığın ilerleme hızı yavaşlatılabilir.
-
Hasta ve yakınları, geleceğe dair planlama yapma imkânı bulur.
-
Beslenme, egzersiz, zihinsel aktiviteler gibi koruyucu yaşam tarzı değişiklikleri daha etkili olur.
-
Günlük yaşamı kolaylaştıracak ev düzenlemeleri ve destek sistemleri daha erken devreye alınabilir.
Bu nedenle, özellikle 60 yaş üzerinde artmış unutkanlık, işlerini aksatma, yol karıştırma gibi şikâyetler başladığında “yaşlılık işte” diyerek geçiştirmek yerine doktora başvurmak büyük önem taşır.
Alzheimer Hastalığında Hangi Doktora Gidilir?
Alzheimer hastalığından şüphelenen kişilerin ilk başvurması gereken bölüm genellikle Nöroloji (Beyin ve Sinir Hastalıkları) bölümüdür. Gerekli durumlarda psikiyatri ve geriatri uzmanları da sürece dâhil olabilir. Tanı için:
-
Ayrıntılı muayene ve hasta öyküsü
-
Hafıza testleri
-
Kan tahlilleri
-
Beyin görüntüleme yöntemleri (MR, BT vb.)
gibi yöntemlerden yararlanılır.
Sonuç: Unutkanlığı Hafife Almayın
Alzheimer hastalığı, yalnızca unutkanlıkla sınırlı olmayan, kişinin ve ailesinin yaşamını derinden etkileyebilen ciddi bir hastalıktır. Özellikle 60 yaş sonrası artan unutkanlık, kafa karışıklığı, davranış değişiklikleri gibi belirtiler fark edildiğinde erken tanı için vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmak hayati önem taşır.